Mo So là một ngọn núi đá vôi được kiến tạo có nguồn gốc thuỷ tra thạch. Những hang động ở đây được hình thành do bị xâm thực hàng triệu năm khi vùng đất này còn chìm dưới mực nước biển hơn 2m.
Về Kiên Giang, đến ngã ba Hòn trên đường Kiên Lương – Hà Tiên, rẽ trái theo đường về Hòn Chông – Bình An – Hòn Phụ Tử, du khách đi chừng 7 km, đến gần Nhà máy xi-măng Holcim sẽ có một con đường nhựa nhỏ, phẳng phiêu dài khoảng 5 km dẫn vào Mo So (Đá Trắng).
Mo So là một ngọn núi đá vôi được kiến tạo có nguồn gốc thuỷ tra thạch. Theo các nhà nghiên cứu khoa học, địa chất, những hang động ở đây được hình thành do bị xâm thực hàng triệu năm trước khi vùng đất này còn chìm dưới mực nước biển hơn 2 m. Dấu vết còn lại của nó là những ngấn nước ăn khuyết vào đá tạo ra những hang, hố có hình dáng lạ lùng, kỳ bí.
Hang Mo So.
Núi Mo So hình vành khăn, giữa có một thung lũng nhỏ rộng chừng 2.000 m2, cây cối tốt tươi và có nhiều khỉ. Trong lòng hang động của Mo So, có những con suối ngầm chảy lượn lờ theo những hành lang, vách núi. Ta gặp nhiều thạch nhủ hình bát úp, đá tai mèo với những khoảng không gian rộng thoáng do trên vách núi có nhiều lỗ ăn thông ra ngoài.
Xưa kia, thời chiến tranh, Mo So là căn cứ địa cách mạng vững chắc của Khu Tây Nam Bộ và quân dân tỉnh Kiên Giang.Do những hang động ăn thông với nhau hình thành những ngóc ngách bí hiểm; có chỗ hang chỉ vừa một người lách qua; có chỗ hang phình ra rộng rãi như căn nhà lớn với nhiều cửa rộng, hẹp có hình thù đa dạng, kẻ địch dùng bom hạng nặng dội xuống nhưng chẳng hề hấn gì.
Hang động nơi này năm xưa bị vây chặt hằng tháng, lực lượng tấn công bên ngoài rất đông nhưng không thể xâm nhập được vào hang. Hơi cay, súng phun lửa bắn xịt vào, nhưng có điều rất đặc biệt là chỉ chừng một phút, lửa và hơi cay bị thổi ngược ra. Ấy là nhờ gió hút từ những lỗ, khe thông khí trên vách núi.
Trong hang có nước ngọt chảy ra từ các khe đá quanh năm nên lực lượng phòng thủ có thể chiến đấu lâu dài. Hồi ấy, có nhiều đơn vị quân giải phóng đóng trong hang Mo So như: quân y, hậu cần, tuyên huấn, thông tin…
Ngày nay, đường đến Mo So rất dễ đi nên có nhiều khách du lịch, tham quan tìm đến để ngoạn cảnh và tìm hiểu lịch sử. Đặc biệt, hiện nay, trong hang còn có các hàng quán bán đồ ẩm thực và nước giải khát phục vụ cho khách tham quan, hành hương. Khách có thể yêu cầu hướng dẫn viên là người địa phương dẫn dắt vào hang động để khám phá.
Với ánh sáng của đèn pin, đèn bóng trong hang được thắp sáng bởi một máy phát điện đặt ở bên ngoài chỉ hoạt động những khi có khách thuê. Khách sẽ có cảm giác như mình đi trong lòng đất với không khí ẩm ướt, mát lạnh. Thỉnh thoảng có vài con dơi đập cánh bay sàn sạt ngang mặt khiến du khách phải giật mình. Cuối cùng, sau khi đi ngoằn ngoèo trong bóng tối thâm u, bỗng ánh sáng bừng ra nơi cửa hang, ấy là bạn đã ra thung lũng Khỉ.
Buổi sáng khi nắng lên, du khách sẽ hít thở không khí trong lành với những làn gió mát dịu, tinh khôi, thổi liu riu từ biển về. Du khách có thể đi vòng ra phía sau núi Mo So để tiếp cận và tìm hiểu những sinh hoạt của bà con quanh vùng.
Dân cư ở đây thưa thớt nên cảnh quan còn khá hoang sơ với những rừng cây bụi nhỏ ven triền núi. Cận sát chân núi là những đầm ao nuôi tôm, cua quảng canh hoặc bán công nghiệp, cho nông ngư dân thu nhập khá ổn định, xen kẽ. Cạnh các vuông tôm là rừng đước tái sinh nhiều đời mọc lưa thưa…
Mo So buổi chiều rất đẹp và thanh tịnh. Bạn sẽ gặp những đàn chim chập chờn vỗ cánh bay về dãy núi Bình An phía biển, phía Hòn Chông, Hòn Trẹm, An Hải Sơn.
Về đêm, nơi đây điện sáng trưng, đông vui, ấm cúng, du khách có thể ngồi lai rai trong hang động hoặc ngoài thung lũng tuỳ thích. Bạn sẽ cảm thấy mình như trở lại thời xa xưa giữa đất trời, núi non, hang động kỳ vĩ mang dáng vẻ thâm nghiêm, kỳ bí.
Ở những cánh đồng cỏ năn quanh Mo So, mấy năm gần đây, vào khoảng tháng 3-4 dương lịch, có những đàn sếu đầu đỏ hàng trăm con bay về, chúng tìm thức ăn và cùng bạn tình giao phối. Cũng không khó lắm để quan sát và thưởng thức những vũ điệu tuyệt vời của đám hạc trời này nếu như bạn có ống nhòm và chịu khó rình rập, ẩn nấp với sự hướng dẫn của bà con địa phương.
Theo các nhà khoa học, quê hương của sếu đầu đỏ ở các vùng đầm lầy dọc theo sông Mêkông thuộc các nước Thái Lan, Lào, Campuchia. Chúng bay về những cánh đồng ở Việt Nam để tìm một loại thức ăn của chúng là củ cỏ năn – có khá nhiều ở những cánh đồng hoang hạ lưu sông Mêkông.
Vùng Tràm Chim, Tam Nông (Đồng Tháp) và vùng Mo So, Kiên Lương (Kiên Giang) là hai nơi ở đồng bằng sông Cửu Long ghi nhận sự có mặt hầu như khá đều đặn của đàn chim quý hiếm này theo định kỳ hằng năm.
Phía đông Mo So là dải núi Bình An còn khá nhiều rừng, cư dân ở đây thỉnh thoảng gặp heo rừng, nai, trăn, rắn hổ chúa… Dọc theo dải Bình An là làng đánh cá Ba Trại, quần thể Khu du lịch Chùa Hang – Hòn Phụ Tử cũng ở gần đó.
Đến Mo So, khám phá những hang động bí ẩn trong lòng núi đá vôi, sẽ làm cho bạn có nhiều cảm xúc về cảnh quan và lịch sử của Mo So.
Cà Mau Online